Turystyka i GPS
Po nadspodziewanie - także dla mnie - długim czasie, zdecydowałem się wreszcie napisać coś o moich hobby. Zawsze były to góry, turystyka, mapy a ostatnio (pewno jako wynik skrzyżowania informatyki z turystyką) technika lokalizacji GPS.
Zauważyłem że jest sporo fanów wiedzy o tym gdzie naprawdę doszliśmy (dojechaliśmy). Z drugiej strony proporcja pomiędzy górami, turystyką i mapami z wiekiem nieuchronnie przechyla się na korzyść tych ostatnich. W rezultacie problem skojarzenia rozmaitych map z GPS stanowił przedmiot rozmyślań w przerwach pomiędzy koniecznością myślenia o innych sprawach.
W pierwszej kolejności posiadane mapy oraz teren wędrówki skłoniły mnie do rozwiązania użycia GPS ze specyficznymi dla Polski mapami 1:25000 tzw. układu 1965, które niegdyś były poufne. Ponieważ pytania do fachowców niczym nie skutkowały, dla intelektualnego płodozmianu odświeżyłem swą wiedzę ogólno-wojskową (st. kpr pchor artylerii), a następnie poczytałem trochę o geodezji, kartografii, współrzędnych, siatkach itp. zarówno w Internecie, jak i w literaturze urzędowej. Problem jakoś na swoje i - jak sądzę turystów - potrzeby rozwiązałem, a ostatnio (z nowym rokiem 2003) opracowałem kalkulator, który - jak sądzę - dopasuje GPS do każdej polskiej mapy. Widzę nadal możliwości wygodniejszych rozwiązań, nad czym w wolnych od pracy zarobkowej chwilach będę pracował, podobnie jak nad zbieraniem danych o układzie Borowa Góra 1925 będącego podstawą układu współrzędnych WIG. Na razie dzielę się więc:
ściągawką Mapy Polskie i GPS wraz z kalkulatorem do obliczania parametrów dla konkretnego rejonu, zapewniających odzwierciedlenie specyficznych odwzorowań z dokładnością do metra. Po ostatniej aktualizacji wprowadziłem terminologię zgodną z opisem oprogramowania Garmin ver. 2.50 (po przejściu na 3.20 nie ma różnic), które powoli zbliża się do języka polskiego oraz możliwość ściągnięcia z mojej witryny pliku Mapy_Pol_GPS_1_4.zip (61 kb) w którym spakowano dwa arkusze Excel:
Pierwszy zawiera: (1) tablicę ustawień GPS dla map polskich, (2) kalkulator, który wylicza te ustawienia dla konkretnych arkuszy z dokładnością 1m, (3) objaśnienia.
Drugi zawiera kalkulator służący do przeliczania współrzędnych stosowanych na polskich mapach - z wyjątkiem BG1925 i WIG - opracowany i nadesłany ze zgodą na udostępnienie gościom tej witryny przez Pana Edwarda Zadorskiego ze Stargardu Szczecińskiego.
Jeżeli ktoś mnie nie ma składnika Office 2002 (XP) to może mieć kłopot z używaniem kalkulatora z witryny. Proszę wtedy ściągnąć plik, a jeżeli i to nie powiedzie się, dać znać - wyślę e-mail. Tak czy owak - proszę o uwagi i potwierdzanie (lub nie) wiarygodności danych.
Jakkolwiek możliwy od ściągnięcia arkusz, zawiera wszelkie potrzebne informacje, to nadal - chociaż zmierzam do zmiany redakcji witryny - można zapoznać się w dotychczasowym układzie z:
omówieniem wyników - jak wprowadzić do turystycznego GPS parametry, aby móc korzystać z map w układzie współrzędnych 1965 i w innych układach - ostatnio także WIG - chociaż tu wciąż są kłopoty, objaśnienie do ściągawki: Układ 1965 i inne,
drogą dojścia do tej metody, gdyby ktoś chciał powtórzyć lub - co bardziej chwalebne - wymyślać coś dokładniejszego: MetodaGPS_1965,
weryfikacją wyników i wielkością błędów: Błąd GPS_1965,
mapą ilustrującą błąd metody w strefie 1965/1 i podział na strefy,
opisem dotychczasowych poczynań w sprawie ustawienia odbiornika GPS do map w układzie WIG, opartych na układzie odniesienia Borowa Góra z 1925 roku, określanego skrótowa jako BG1925.
Nie umieszczam na swojej witrynie swoich danych waypoint'ów. Te które uznałem za interesujące, a nie były odnotowane, wpisałem na witrynę użyteczną inicjatywę wymiany informacji o współrzędnych - zachęcam do korzystania i tworzenia tej witryny: http://www.waypoint.pl/.
Oczekuję na informacje i uwagi, w pierwszym tygodniu publikacji nadeszły i zdecydowałem się na pewne poprawki oraz rozszerzenia. Po przeprowadzeniu pewnych pomiarów w okolicach Rzeszowa Pan Adam Puterla, który jako pierwszy opublikował porady dla map 1965, zaproponował postępowanie dla map WIG, określając parametry jako przybliżone. Do tych i moich pomiarów w styczniu doszła informacja z samego źródła, a mianowicie dzięki uprzejmości Dr Jana Cisaka - kierownika obserwatorium IGiK w Borowej Górze uzyskałem ja i odwiedzający witrynę precyzyjne dane historycznego punktu na terenie obserwatorium i na ich podstawie obliczone DX, DY i DZ są na witrynie jako pierwsze. W lutem 2003 otrzymaliśmy też wyliczenie parametrów dla Borowej Góry od Pana Gabora Timara z Węgier (geofizyka interesującego się różnymi układami odniesienia), który interesował się układem w kontekście tego, że w okresie II Wojny Światowej Niemcy stosowali go dla regionu środkowo-europejskiego. Wykonał pewne rachunki dla Węgier w oparciu o wiele punktów. W 2005 roku pewne praktyczne obliczenia nadesłał Pan Wiesław Kozakiewicz. Trudno wciąż mówić, że witryna prezentuje optymalne DX, DY i DZ dla map WIG, dlatego prezentowane są różne parametry
Gdyby było więcej danych z różnych stron Polski możnaby zapewne pewniej przybliżyć te parametry dla układu Borowa Góry. Mapy WIG z okresu międzywojennego ukazują często historyczne już zagospodarowanie terenu, co dla koneserów może być interesujące.
Dla osób ciekawych podstaw techniki GPS oraz istoty układów współrzędnych geodezyjnych (geograficznych) i prostokątnych pouczająca jest witryna w języku angielskim, autorstwa P. Dana, w portalu uniwersytetu w Colorado (USA): Global Positioning System Overview. Obok głównej witryny o technice GPS - także strony o mapach, o współrzędnych, o rzutowaniu (najbardziej obszerny przegląd układów - Map Datum, Geodetic Coordinates) ze zwięźle wyłożonym i ilustrowanym podkładem teoretycznym. Dostępna - jak sądzę - dla osób bez głębszych podstaw teoretycznych z geodezji. Bardziej aktualne (też j. angielski) są natomiast witryny agend Departamentu Obrony USA:
Navstar - administratora systemu GPS NAVSTAR GPS Joint Program Office (SMC/CZ) Homepage, która zawiera wiele źródłowej informacji o GPS. Niektóre strony są dostępne tylko dla użytkowników autoryzowanych, ale sporo ma charakter publiczny oraz
National Imagery and Mapping Agency NIMA, tamtejszego wojskowego "urzędu kartografii",
w tym zwłaszcza jej strona z odnośnikami do publikacji: NIMA:(U)Geospatial Sciences Publications(Unclassified)
Przegląd układów współrzędnych geodezyjnych stosowanych w Polsce:
http://strony.wp.pl/wp/uklady_wspolrzednych/index.html, p. J. Dzierżawski (UMK Toruń). Polecam też witryny poświęcone tej tematyce:
http://gps.put.mielec.pl/ (p. Adam Puterla z Mielca, pionier adaptacji GPS do ukąldu 1965),